Amerika izgubila rat u Avganistanu-Talibani napreduju

Amerika izgubila rat u Avganistanu-Talibani napreduju
Vašington, posle dve decenije, najmanje 2.400 poginulih i troška većeg od 2.200 milijardi dolara izbegava da kaže da SAD iz Avganistana odlaze kao iz Vijetnama – poražene

Poslednji američki i vojnici NATO-a napustili su Bagram, a povlačenje iz vazduhoplovne baze koja je bila centar operacija u Avganistanu simbolično označava kraj najdužeg rata u američkoj istoriji.

„Ja sam četvrti američki predsednik koji nadgleda američke trupe u Avganistanu. Dvojica republikanaca, dvojica demokrata. Neću tu odgovornost preneti petom”, izjavio je predsednik Džo Bajden u aprilu, saopštavajući da će se svi američki (i NATO) vojnici povući do 11. septembra.

Iako je predsednik rok za odlazak poslednjih trupa simbolično postavio za datum dvadesete godišnjice Al Kaidinog napada na Ameriku, što je i bio povod oružane intervencije, napuštanje Bagrama je potvrda onoga što su zvaničnici u Beloj kući i Pentagonu godinama odbijali da čuju:

Amerika je posle dve decenije, najmanje 2.400 poginulih i troška većeg od 2.200 milijardi dolara izgubila rat. Vašington izbegava da kaže da SAD iz Avganistana odlaze kao iz Vijetnama – poražene.

Najopremljenija armija sveta pretrpela je poraz u konfliktu s vojno inferiornim protivnikom. Baš kao i Britanci u 19. i Sovjeti u 20. veku koji su pokušali da ovladaju ogoljenim prostorima na strateški važnom pravcu od centralne Azije do Indijskog okeana. Talibani, islamski džihadisti koji su pružali utočište Osami bin Ladenu i vladali islamskim emiratom Avganistan od devedesetih pod najrigidnijim klanovima vere, na putu su pobede.

Najveći deo od oko 7.000 pripadnika NATO koalicije takođe je napustio jedno od najneugodnijih bojišta sveta. Britanci, Nemci i Italijani saopštili su da je njihova misija završena. U zemlji će još neko vreme ostati tek oko 1.000 američkih vojnika koji nemaju nameru da ulaze u konflikt s nadirućim talibanima.

Centralna vlast u Kabulu, koja je izgubila poverenje naroda – ako ga je ikada i imala – jedva uspeva da kontroliše glavni grad, dok provincijama vojno osnaženi talibani vladaju po normama islamskog emirata koji su proglasili pre više od dve decenije. Pad režima u Kabulu gotovo je izvestan, građanski rat je moguć – što su najčešći argumenti kritika upućenih Bajdenu da je odluka o povlačenju preuranjena.

Bazu Bagram, koju su izgradile sovjetske okupacione snage da bi potom postala simbol američke vojne moći, preuzimaju snage vlade u Kabulu, ali je – uprkos milijardama dolara koje su Amerikanci uložili u njihovo naoružavanje i obuku – mala verovatnoća da će je sačuvati pred naletom talibana. Uzalud predstavnik regularne avganistanske armije uverava da će baza na strateškom putu od 40 kilometara udaljenog Kabula biti zaštićena i korišćena za borbu protiv terorizma.

Uzalud i glavnokomandujući američkih snaga general Ostin Skot Miler uverava avganistanskog predsednika Ašrafa Ganija u nastavak pomoći SAD. Hiljade Avganistanaca koji su se angažovali na strani kabulskog režima smatraju da su izdani i odbačeni, i u strahu očekuju talibane.

Talibani su obustavili napade na koalicione snage posle sporazuma s Amerikancima iz februara prošle godine, kada su se obavezali na prekid saradnje sa raznim džihadističkim grupama. Nikada, međutim, nisu prekinuli operacije protiv vladinih snaga. Avganistanska nacionalna armija gubi volju za borbom, a mnogi vojnici napuštaju svoje postaje jer više nemaju vazdušnu podršku međunarodnih snaga.
Talibani napreduju, avganistanski vojnici bježe preko granice
Napredovanje talibana kroz sever Avganistana ubrzalo se, pošto su do nedjelje zauzeli nekoliko okruga od avganistanskih snaga, saopštili su zvaničnici u Kabulu i naveli da je više stotina pripadnika avganistanskih snaga pobjeglo preko granice u susjedni Tadžikistan.
Više od 300 pripadnika avganistanske vojske prešlo je iz avganistanske provincije Badahšan u Tadžikistan, u vrijeme kada talibani napreduju ka granici, naveo je tadžikistanski Državni komitet za nacionalnu bezbjednost.

Kako se dodaje u saopštenju, tadžikistanske vlasti su, “vođene načelima humanizma i dobrosusjedstva”, dozvolile avganistanskim snagama da pređu u Tadžikistan.

Avganistanski vojnici prešli su granicu u subotu, oko 18.30 časova po lokalnom vremenu, prenosi AP.

Talibani sada kontrolišu otprilike trećinu od ukupno 421 okruga i okružnih centara u Avganistanu. Prema riječima lokalnog zvaničnika Mohiba-ul Rahmana, većina okruga pala je u ruke talibana bez borbe.

• U posljednja tri dana, 10 okruga palo je u ruke talibana, od kojih osam bez borbe – dodao je on.

Ul Rahman je za uspjeh talibana okrivio pad morala među vojnicima, koji su uglavnom brojčano nadmašeni i nemaju zalihe.

Politika/RTS/Jakšić