Stripovi Aleksandra Zografa u Muzeju Jugoslavije
Stripovi Aleksandra Zografa u Muzeju Jugoslavije
Na stvaranje izloženog materijala autora je inspirisala i „Politika”, odnosno njen broj koji je izašao 6. aprila 1941. 6. 4. 1941, objavljeno u nedeljniku „Vreme” br. 716, 23. 9. 2004.
Beležnica jednog skauta, objavljeno u nedeljniku „Vreme” br. 1422, 5. 4. 2018.
Na stalnoj postavci u Muzeju Jugoslavije publika često sreće intervencije koje ih iznenađuju. Ovoga puta, i to od danas, novina su stripovi Saše Rakezića – Aleksandra Zografa, a reč je o programu koji se odvija u sklopu obeležavanja 75 godina od kraja Drugog svetskog rata.
Kao polaznu tačku za nastanak radova autor koristi šestoaprilsko bombardovanje Beograda 1941. godine, istražujući i ovom prilikom lične narative i stavljajući u fokus, kako navodi, „malog čoveka”. Građu za svoje radove ovaj poznati autor najčešće pronalazi na buvljim pijacama, u susretu s odbačenim ličnim i porodičnim predmetima. Ovim postupkom stavlja sebe, kako navodi u videu nastalom povodom pomenute intervencije i dostupnom na muzejskom jutjub kanalu, u poziciju „medijatora između javnosti i smetlišta istorije”.
Upravo to je bio i put pronalaska građe koja se tiče i našeg lista – na buvljoj pijaci u Pančevu naišao je i na nekoliko predratnih brojeva „Politike”, među kojima je i primerak od 6. aprila 1941. koji je inspirisao nastanak prvog od dva izložena stripa.
– Zabeleženo je da su prve bombe počele da padaju na Beograd u 6.30 izjutra, a negde sam našao podatak da su kolporteri, koji su prodavali dnevne novine na ulici, dolazili da preuzmu primerke nešto pre toga, pa je to verovatno bio način na koji je sačuvan primerak koji je došao do mene. S obzirom na to da je prilikom bombardovanja prekinuta ne samo distribucija već i izlazak lista, koji će biti obnovljen nakon oslobođenja 1944, činilo mi se da taj primerak, kojeg većina čitalaca zapravo nikada nije pročitala, krije u sebi nagoveštaj nastupajuće katastrofa – objašnjava Zograf.
U drugom stripu, pod nazivom „Beležnica jednog skauta” (oba prvobitno objavljena u nedeljniku „Vreme”), kako bi iz ugla građana opisao doživljaj 6. aprila 1941. i dana koji slede, Rakezić kao polaznu tačku koristi dnevnik jednog tinejdžera:
– Dragocen izvor informacija o načinu na koji je civilno stanovništvo doživelo 6. april 1941. predstavljaju lične beleške koje su iza sebe ostavili savremenici. Moj izvor bio je dnevnik jednog tinejdžera, pasioniranog skauta, koji je situaciju posmatrao iz manje formalnog ugla.
Ovu zanimljivu intervenciju na stalnoj postavci prati i autorski tekst umetnika „Mala porodična istorija”, koji će biti prvi put objavljen na sajtu muzeja, a u kojem Rakezić rekonstruiše događaje iz života članova svoje porodice, smeštajući ih u istorijski i politički kontekst Drugog svetskog rata.
Politika/M. Dimitrijević
