Stiže nam sunčeva oluja
Stiže nam sunčeva oluja koju je izazvala eksplozija „mrtve“ pege
Potpuno neaktivna, „mrtva“ sunčeva pega, označena kao AR2987, iznenada je eksplodirala 11. aprila i izbacila ogromne količine solarnog materijala koji je krenuo u pravcu Zemlje. Posledice ove eksplozije, prema procenama, osetiće se na Zemlji 14. aprila.
Koronalna eksplozija iz neaktivne sunčeve pege AR2987, prema podacima Centra za prognozu svemirskih vremenskih prilika (SpaceVeather.com) izbacila je veliku količinu radijativnog zračenja van korone, i velike količine plazme koja bi mogla da izazove intenzvniju severnu svetlost u gornjim slojevima Zemljine atmosfere.
Prema procenama Centra, ova eksplozija će verovatno uticati na našu planetu 14. aprila.
Sunčeve pege su privremene pojave na površini Sunca (fotosfera), koje se vizuelno pojavljuju kao tamne tačke u odnosu na okolna područja. One su nešto hladnije od okoline fotosfere, a izgledaju kao tamne pore. Ove tačke su privremene i mogu da traju nekoliko sati ili nekoliko nedelja.
Ideja o „mrtvoj“ sunčevoj pegi je više poetska nego naučna, objašnjava Filip Džadž, solarni fizičar iz Opservatorije u Nacionalnom centru za istraživanje atmosfere (NCAR), ali konvekcija Sunca razbija ove tačke.
„Povremeno, sunčeve pege se mogu ‘ponovo pokrenuti’, sa više magnetizma koji se pojavljuje kasnije (danima, nedeljama) u istom regionu“, dodaje Džadž.
Bez obzira na budućnost AR2987, sunčeva pega je 11. aprila u 5:21 po univerzalnom vremenu i oslobodila solarnu baklju klase Ce. Takve baklje se dešavaju kada plazma i magnetna polja iznad sunčeve pege popuste pod stresom, ubrzavaju ka spolja, navodi Džadž, jer bi naleteli na gust materijal ako bi se spustili prema unutrašnjosti Sunca.
Baklje klase Ce su prilično česte i retko izazivaju bilo kakve udare direktno na Zemlju. Ponekad, kao sa ovom erupcijom, solarne baklje mogu izazvati izbacivanje koronalne mase, što su ogromne erupcije plazme i magnetnih polja sa Sunca koje putuju ka svemiru milionima kilometara na sat.
Solarne baklje klase Ce, kako navode u Centru za prognozu svemirskih vremenskih prilika retko pokreću koronalnu masu, a kada se to i dogodi, one su obično spore i slabe.
Pri sudaru sa česticama u Zemljinoj atmosferi dolazi do jonizovanja gasa i pojave svetlosti. Ova pojava se uočava u polarnim područjima, zbog čega je dobila ime polarna svetlost ili Aurora borealis (odnosno Aurora australis na južnoj zemljinoj hemisferi).
Ukoliko je sunčeva aktivnost veća, pojačano delovanje sunčevog vetra može dovesti do pojave polarne svetlosti i na manjim geografskim širinama. U takvim uslovima postoji mogućnost ometanja ili čak oštećenja radio-komunikacionih uređaja na Zemlji i veštačkim satelitima.
Tokom mirnije aktivnosti na površini Sunca, tok čestica poznatih kao solarni vetar dovoljan je da pokrene auroru u polarnim regionima. Tokom jače koronalne eksplozije, veći poremećaj magnetnog polja planete znači da se aurora može pojaviti u mnogo širem opsegu.
Takozvana kanibal koronalna eksplozija jurila je ka Zemlji krajem marta, izazivajući aurore u Kanadi, severnom delu Sjedinjenih država i Novom Zelandu, izvestio je Space.com.
Ova koronalna eksplozija mogla bi da izazove manju geomagnetnu oluju 14. aprila, što znači da bi moglo biti manjih uticaja na satelitske veze i slabih fluktuacija u elektroenergetskoj mreži, navodi SpaceVeather. Aurora može postati vidljiva na nižim geografskim širinama od uobičajenih.
Sunce je trenutno u Solarnom ciklusu 25, otkako su počela formalna posmatranja 1755. godine. Broj sunčevih pega tokom ovog ciklusa je u porastu i očekuje se da će dostići vrhunac 2025. godine, što znači više mogućnosti za solarne oluje – i aurore.
U nedelju (10. aprila) primećene su i jake geomagnetne oluje. Ali, prema Centru za analizu podataka o solarnim uticajima, nije primećen nijedna druga koronalna eksplozija usmeren na Zemlju u poslednja 24 sata osim onog koji su „ispljunuli“ ostaci AR2987.
RTS
