Osvještanje “Prosvjetine škole” u Mostaru
Njegovo preosveštenstvo episkop zahumsko-hercegovački i primorski Dimitrije, iguman manastira Žitomislić Danilo Pavlović i mostarski paroh Radivoje Krulj osvještali su danas prostorije “Prosvjetine škole” u Mostaru, koja se nalazi u kompleksu Saborne crkve Svete Trojice.
Nastava u “Prosvjetinoj školi” odvija se kao dopunska nastava vikendom koju pohađaju srpska djeca, jer nemaju mogućnost obrazovanja na srpskom jeziku u okviru redovnog nastavnog programa u Hercegovačko-neretvanskom kantonu.
U školi se održavaju i edukacije stranih jezika i mnoge druge kulturne i obrazovne aktivnosti.
-Poklanjamo vam školu u kojoj ćete učiti da je svijet stvoren od Boga i da je zato logičan. Ako vam neko bude pričao da je obrazovanje u suprotnosti sa vjerom, nemojte mu vjerovati već da znate da je i našem razumu potrebna hrana koju ćete u školi učiti, a duši molitva i blagoslov Božiji – rekao je vladika i dodao da će tako postati cjeloviti ljudi.
Episkop je izrazio zahvalnost svima koji pomažu u obnovi “Prosvjetine škole” i obnovi Saborne crkve Svete trojice u Mostaru, institucijama Srbije, Republike Srpske, Federacije BiH, Republike Mađarske.
-Sve se to ulaže u jednu istu ideju, jedan isti je to blagoslov, i crkva i škola. Sve nam to pomaže da budemo dobri ljudi. Hvala dobrotvorima i svima vama koji se ugrađujete u ovaj hram i ovu školu – rekao je vladika Dimitrije.
Vladika je podsjetio na riječi da se zrelost, moralnost i dobrota jednoga društva vidi po tome kakav svijet ostavljamo svojoj djeci. -Svima vama hvala što ćemo ovom školom ostaviti našoj djeci malo bolji svijet, jer će imati mjesto da se okupljaju i uče i naukama i riječi Božijoj – poručio je episkop zahumsko-hercegovački.
Nakon čina osvještanja, svečanost je uveličao hor “Prosvjetine škole”.
Na osvještanju je bio prisutan i državni sekretar za vjerska i nacionalna pitanja iz Kabineta premijera Mađarske Mikloš Šoltes, direktor Sekretarijata za vjere Republike Srpske Dragan Davidović, potpredsjednik Gradskog vijeća Mostara Velibor Milivojević, vijećnici Nataša Jekić i Vladimir Čabrilo, predsjednik SPKD “Prosvjeta” Gradski odbor Mostar Sanja Bjelica Šagovnović, članovi Upravnog odbora mostarske “Prosvjete”, te učenici škole.
Stara srpska škola u Mostaru osnovana je početkom 19. vijeka, a od 1856. godine postala je i prva građanska škola u BiH.
Temelji za ovu školu postavljeni su 3. maja 1855. godine, a izgradnja je završena 15. aprila 1856. godine. U ovoj zgradi 25. juna 1856. godine počinje sa radom “Pravoslavna srpska narodna škola mostarska”, a pohađaju je muška i ženska djeca. U njoj je 1870. godine osnovana biblioteka od knjiga Serafima Šolaje, Joanikija Pamučine i Prokopija Čokorila.
Srpsko pjevačko i kulturno-umjetničko društvo osnovano je u ovoj zgradi 1888. godine, a 1. septembra 1902. godine u njoj je osnovan Pododbor SPKD “Prosvjeta” u Mostaru, a tu je bio i Prosvjetin dom.
Ovu školu završile su mnoge generacije Mostaraca među kojima su najpoznatiji Aleksa Šantić, Atanasije i Vojislav Šola, Svetozar i Vladimir Ćorović, Branko, Risto, Milan i Jovan Radulović i mnogi drugi. U ovoj školi je svojevremeno i Jovan Dučić bio učitelj.
Tradiciju ove škole nastavile su Škola na Luci, Druga osnovna škola i Osnovna škola “Svetozar Ćorović”, koja danas nosi ime Osnovna škola “MustaFa Ejubović-Šeh Jujo”.
Zgrada je stradala u proteklom ratu, 15. juna 1992. godine, kada je stradala i bogata arhiva Eparhije zahumsko-hercegovačke i primorske i Crkvene opštine Mostar.
Zgrada je djelimično obnovljena u decembru 2020. godine, kada je završena obnova prizemlja gdje je smještena “Prosvjetina škola srpskog jezika, istorije i kulture”, sredstvima Republike Srpske, Federacije BiH, Srbije, Hercegovačko-neretvanskog kantona i “Elektroprivrede Republike Srpske”.
