103 godine od proglašenja Kraljevine SHS
103 godine od proglašenja Kraljevine SHS. Danas se navršavaju 103 godine od proglašenja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, koju je proklamovao prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević u kući Krsmanovića na Terazijama u Beogradu, a Kraljevina SHS je 1929. formalno promenila ime u Kraljevina Jugoslavija.
Svečanom proglašenju državnog jedinstva Srba, Hrvata i Slovenaca prethodili su zaključci Narodnog vijeća Slovenaca, Hrvata i Srba i odluke o ujedinjenju Vojvodine i Crne Gore sa Srbijom, podseća Tanjug.
Narodna skupština Srba, Bunjevaca i ostalih Slovena iz Banata, Bačke i Baranje, donela je 25. novembra 1918. Odluku o prisajedinjenju Vojvodine Kraljevini Srbiji. U Rumi je dan ranije, 24. novembra, doneta odluka da se Srem direktno prisajedini matici.
U Podgorici je 26. novembra 1918. održana velika Narodna skupština srpskog naroda u Crnoj Gori na kojoj je odlučeno „da se Crna Gora s bratskom Srbijom ujedini u jednu državu”.
Prestolonaslednik Aleksandar je u ime kralja Petra Prvog proglasio „ujedinjenje Srbije sa zemljama nezavisne države Slovenaca, Hrvata i Srba u jedinstveno Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca”, i rekao da će obrazovati vladu koja će biti odgovorna narodnom predstavništvu i čiji će prvi i najvažniji zadatak biti utvrđivanje državnih granica u skladu sa etnografskim načelima.
Prvodecembarske izjave kao „konstitutivni akt” predstavljale su osnovu državnopravnog provizorijuma u novostvorenoj državi Kraljevini SHS od ujedinjenja do donošenja Vidovdanskog ustava 1921.
U tom periodu najvišu vlast u Kraljevini SHS predstavljali su kralj, odnosno regent Aleksandar, vlada i Privremeno narodno predstavništvo.
Prva vlada KSHS obrazovana je 20. decembra 1918., a Privremeno narodno predstavništvo sastalo se 1. marta 1919.
Deset godina kasnije, Kraljevina SHS je formalno promenila ime u Kraljevina Jugoslavija i kao takva opstala sve do aprila 1941. kada su je sile Osovine okupirale i raskomadale.
Drugu Jugoslaviju je pod imenom Demokratska Federativna Republika Jugoslavija 29. novembra 1943. u Jajcu proglasilo Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ) pod vođstvom Josipa Broza Tita.
Novoj državi je nedostajao dobar deo teritorije koji je bio pod okupacijom, ali i međunarodni legitimitet, jer je većina velikih sila do kraja rata priznavala kraljevinu.
Nakon dogovora Tita sa kraljevim izaslanikom Ivanom Šubašićem i usvajanja novog ustava, januara 1946. proglašena je Federativna Narodna Republika Jugoslavija, koja je 1963. preimenovana u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju (SFRJ).
Od SFRJ su se 1991. otcepile prvo Slovenija i Hrvatska, a ubrzo potom Bosna i Hercegovina i Makedonija.
Srbija i Crna Gora su u aprilu 1992. proglasile Saveznu Republiku Jugoslaviju kao pravnu naslednicu SFRJ, a ona je pod tim imenom trajala do 2003. Tada se naziv Jugoslavija konačno izgubio proglašenjem Državne zajednice Srbije i Crne Gore.
Obe su postale zasebne države 2006. kada je Crna Gora proglasila nezavisnost.
Sto godina od velike podgoričke skupštine, crnogorski parlament je 29. novembra 2018. usvojio Rezoluciju o poništenju odluka iz 1918. sa obrazloženjem da je tada navodno ukinut dotadašnji suverenitet Crne Gore, iako je za odluke, prema kojima su Srbi u Crnoj Gori i u Srbiji isti narod, jednoglasno glasalo svih 160 poslanika.
Politika
